Cuma, Ocak 28, 2005

Belirtisiz isim tamlaması

Devlet eski bakanı mı, eski devlet bakanı mı sorusunun yanıtını TDK'nin ilgili sayfasından bakabilirsiniz. İlk paragrafını buraya alıyorum. Doğrusu "eski devlet bakanı", "eski kapı kolu", "yüksek bilgisayar mühendisi" vb.

"Belirtisiz isim tamlamasında tamlayan ile tamlanan arasına herhangi bir sıfat girmez. Örneğin kapı kolu belirtisiz isim tamlamasıdır. Buna eski sıfatını getirirsek şöyle bir tamlama meydana gelir: eski kapı kolu. Eski sıfatını tamlayan ile tamlanan arasına getirip kapı eski kolu şeklinde bir tamlama yapamayız. Ancak bu tamlama kapının kolu şeklinde belirtili isim tamlaması olsaydı kapının eski kolu diyebilirdik. Yani belirtili isim tamlamalarında tamlayan ile tamlanan arasına sıfat girebilir, ancak belirtisiz isim tamlamalarında araya sıfat girmez. Sormuş olduğunuz devlet bakanı ibaresi de belirtisiz isim tamlamasıdır ve araya herhangi bir sıfat girmez, sıfat başa getirilir. Dolayısıyla bu tamlamanın doğru şekli de eski devlet bakanı'dır. Unutmamak gerekir ki burada eski sözü devlet'i değil, devlet bakanı ibaresini nitelemektedir. "